ŽUTI KRST IM JE SVE BLEĐI, OBJAVLJENE FRAPANTNE BROJKE: Hrišćanstvo nestaje u Švedskoj, šta se dešava?!
Poznato je da je Švedska jedna od skandinavskih ili nordijskih zemalja gde je zastupljena mahom Švedska crkva (luteranska/protestantska) koja pripada hrišćanskoj religiji i koja je nastala odvajanjem tokom perioda Reformacije od Rimokatoličke crkve i pape tokom 16. veka.
ZASTRAŠUJUĆI MASAKR! Transrodna osoba upala u školu pa ubila troje dece i troje odraslih! (FOTO/VIDEO)
IZBIO VELIKI POŽAR U MIGRANTSKOM KAMPU: Još uvek broje mrtve, veliki broj poginulih i povređenih! (VIDEO)
PRETI NOVI TALAS NASILJA, SPREMNO 13.000 POLICAJACA: "Postoji veoma ozbiljan rizik, žele da zapale Francusku!"
Danas je u zemlji najzastupljenija upravo Crkva Švedske, a pored nje, tu su i Slobodna crkva, Katolička crkva, judaizam, islam, hinduizam, pravoslavlje, bahaizam, budizam, Jehovini svedoci, nordijski neopaganizam...
Švedska crkva, poznatija i kao "Svenska kirkan" je evangeličko-luteranska zajednica čije je sedište u drevnom gradu Upsali, gradu koji je još od srednjeg veka bio centar švedske crkve.
Interesantno je da je Švedska crkva odvojena od države već 23 godine, odnosno od 2000. godine, što znači da Švedska više nema zvaničnu državnu religiju. Švedska je zapravo jedina nordijska zemlja bez državne crkve, jer su Norveška, Danska, Island i Finska zadržale svoju.
Oko 53 procenta švedskog stanovništva su članovi Crkve Švedske. Zapanjujuća je, a za mnoge i zabrinjavajuća činjenica da je rekordan broj Šveđana je napustio crkvu u poslednjih nekoliko decenija, a predviđa se nastavak pada članstva jer mladi Šveđani ne uspevaju da zauzmu mesto starijih članova. Istraživanja takođe pokazuju da sve manji broj Šveđana redovno posećuje verske službe.
Prisustvo religije i crkve u životima mnogih Šveđana je najvidljivije kada se izvode tradicionalni rituali ili ceremonije. Glavni među njima su krštenja, venčanja i sahrane. Proslava moćnih švedskih kulturnih tradicija kao što je Lucija takođe može uključivati crkvenu službu i pevanje himni.
Prisustvo religioznog nasleđa u Švedskoj se takođe može videti u nekoliko hrišćanskih praznika koji još zauzimaju važno mesto u švedskom kalendaru. Iako se retko proslavljaju odlaskom u crkvu, Bogojavljenje, Vaznesenje, Pedesetnica i Dan Svih svetih su zvanični praznici u Švedskoj, kao i Uskrs.
Kao i drugde na Zapadu, Božić u Švedskoj prati hrišćansku tradiciju, a Advent je centralni deo švedskog prazničnog perioda i odbrojavanja do Badnje večeri. Koliko god sekularna moderna Švedska bila, ove praznike svakako pozdravljaju i religiozni i nereligiozni Šveđani.
Švedska su veoma sekularna nacija i skoro polovina Šveđana kaže da religija "uopšte nije važna", pokazalo je istraživanje Istraživačkog centra Pew. Čini se da je Švedska jedna od najmanje religioznih zemalja na svetu, zajedno sa zemljama kao što su Češka, Francuska, Japan, Australija, Velika Britanija i Holandija. Dvoje od deset Šveđana kaže da je religija "donekle važna" ili "veoma važna", u poređenju sa, na primer, sedam od deset Amerikanaca.
Ni svi Šveđani nisu zadovoljni ponekad istaknutom kulturnom ulogom crkve, a mnogi ljudi traže alternativne oblike rituala. Na primer, samo oko 23 odsto venčanja danas održava Švedska crkva. Godine 1970. ta brojka je iznosila 80 odsto. Postoje i nereligijske ceremonije "davanja imena" za odojčad, sa ciljem da se proslavi dolazak novog deteta bez religioznog prizvuka krštenja.
Da bi pomogla u finansiranju svojih međunarodnih i domaćih aktivnosti, Crkva Švedske naplaćuje naknadu svojim članovima. Naknada trenutno u proseku iznosi oko 1 odsto prihoda članova. Prioriteti u potrošnji crkve uključuju održavanje i renoviranje oko 3.700 crkvenih zgrada koje joj pripadaju širom Švedske.
Švedska crkva ima imovinu od 45 milijardi švedskih kruna (od 2021.), uglavnom zgrade i zemljište. U skladu sa švedskom praksom transparentnosti i otvorenosti u javnim organizacijama i institucijama, javnost može da ispita aktivnosti i finansije Crkve Švedske u njenom godišnjem izveštaju.
Druge verske zajednice mogu da dobiju državnu podršku i pomoć u finansijama. Švedska agencija za podršku verskim zajednicama je vladin organ koji pruža finansijsku pomoć drugim verskim zajednicama osim Crkve Švedske. Cilj ove podrške je da pomogne verskim grupama da obezbede održivost svojih aktivnosti i usluga.
Godine 1960. prve žene sveštenici su rukopoložene u Crkvi Švedske. Danas su polovina sveštenika žene, i one čine većinu onih koji se školuju za sveštenike. Između 2014. i 2022. godine, nadbiskup, odnosno glavni predstavnik Crkve Švedske i na nacionalnom i na međunarodnom planu – bila je Antje Jackelen, prva žena u Švedskoj na toj funkciji.
Jednakost je kamen temeljac u Švedskoj. Švedska crkva je često pratila liberalne društvene promene umesto da ih ometa. Na primer, 2009. godine Švedska je legalizovala istopolne brakove i crkva je odlučila da iste godine počne da obavlja ceremonije istopolnih brakova.
Dok članstvo u Švedskoj crkvi opada, poslednjih godina se povećalo članstvo u drugim crkvama i religijama. Treba napomenuti, međutim, da su prijavljeni brojevi o verskoj pripadnosti u Švedskoj samo procene, pošto švedski zakon zabranjuje registraciju ljudi na osnovu njihove vere.
Pored Crkve Švedske, najistaknutije hrišćanske crkve su Slobodne crkve. Iako su takođe protestantske, slobodne crkve su nezavisne od Švedske crkve i karakterišu ih evangelistički, pentekostalni, metodistički i baptistički elementi. Područje oko grada Jonkopinga u Smolandu ponekad se naziva "Švedski biblijski pojas" zbog tradicionalno visoke aktivnosti Slobodne crkve.
Procenjuje se da švedska Jevrejska zajednica broji od 15.000–20.000 ljudi. Jevreji su jedna od pet zvaničnih švedskih nacionalnih manjina, a jidiš jedan od zvanično priznatih manjinskih jezika.
Pored toga, povećana imigracija je doprinela većoj verskoj raznolikosti. Katolička crkva u Švedskoj izveštava o povećanju članstva i navodi imigrante kao primarni izvor. Još jedna rastuća religija je islam. U Švedskoj postoje neke namenski izgrađene džamije, ali i mnogo takozvanih podrumskih džamija. A tu su i mnoge istočne pravoslavne i orijentalne pravoslavne crkve specifične za državu, od kojih su najveća Srpska pravoslavna crkva i Sirijska pravoslavna crkva.
Početak religioznog iskustva u Švedskoj često vodi nazad do prehrišćanske nordijske religije. Nordijska verovanja nisu bila osnova za organizovanu religiju, već za sveobuhvatni kulturni sistem. Centralno u praksi nordijskih verovanja bili su "obredi", među njima i ritualno žrtvovanje životinja, a ponekad čak i ljudi! Na tim skupovima se delilo jelo i piće u zajedništvu sa bogovima i tražilo se predznanje za veće blagostanje. Odin i Tor, verovatno najpoznatija nordijska božanstva, bili su bogovi odgovorni za rat i nebo.
Nordijska verovanja su se zadržala do 12. veka, Švedska je bila poslednja skandinavska zemlja koju su katolički misionari pokrstili. Godine 1164. nastala je takozvana crkvena pokrajina Katoličke crkve i katoličanstvo je postalo čvrsto utemeljeno. Šveđani su čak učestvovali u sopstvenim verzijama čuvenih katoličkih krstaških ratova upuštajući se u razne ekspedicije da pokrste Finsku i baltičke države.
Iako su Šveđani bili revnosni katolici do kasnog srednjeg veka, zemlja će im kasnije postati poznata kao bastion protestantizma. Švedska je završila transformaciju iz katoličke u protestantsku veru do kraja 1500-ih. Tokom narednog perioda, država se blisko identifikovala sa novom luteranskom religijom i kažnjavala odstupanje od verovanja koje je odobrila država.
Sve do 1858. godine, pokatoličavanje je moglo biti kažnjeno izgnanstvom. 1600-ih, švedski kralj Gustav II Adolf je čak uveo Švedsku u Tridesetogodišnji rat u Nemačkoj, navodno radi odbrane protestantske vere.
Uprkos teškoj prošlosti, Švedska je postala zemlja koja danas favorizuje versku slobodu. Od 1951. godine sloboda veroispovesti je utkana u švedske zakone i studije su pokazale da u današnjoj Švedskoj velika većina odgovara pozitivno na pitanje da li svako treba da ima pravo da slobodno ispoveda svoju veru.