Istina je da je raskol između Istoka i Zapada u velikoj meri proizašao iz crkveno-političkog nesporazuma, ali je isto tako bio odraz temeljnih bogoslovskih razlika čiji značaj ne treba ni preuveličavati, kao što su to činili sami protagonisti, a ni zanemarivati, kao što su to radili istoričari novijeg vremena.
Živimo u univerzalističkoj epohi, epohi svetskih religioznih, kulturnih, intelektualnih, ekonomskih i političkih ujedinjenja. Svetske organizacije, kongresi, sastanci, različiti međunarodni skupovi predstavljaju simptome te svuda prisutne volje za zbliženjem i ujedinjenjem.
To je počelo nakon krvavog razdora izazvanog svetskim ratom. Svet još uvek potresaju nacionalne strasti. Greh i bolest nacionalizma još uvek izopačavaju hrišćanske veroispovesti. Užas zbog mogućnosti novog rata još uvek muči evropske narode. Ali nikad do sada nije postojala takva čežnja za jedinstvom, i želja za prevazilaženjem partikularizma i odvojenosti. Ova svetska tendencija se primećuje i u životu hrišćanskih crkava.
Ekumensko pitanje je postalo pitanje dana za hrišćane. Hrišćanski Istok izlazi iz stanja vekovne zatvorenosti a Hrišćanski Zapad kao da prestaje sebe da smatra nosiocem istine. Mnogo se piše i govori o zbliženju razdvojenih delova Hrišćanskog sveta, o sjedinjavanju Crkava. Počinje se jasno uviđati da je razjedinjenost i razdor unutar hrišćanstva velika sablazan pred licem nehrišćanskog i antihrišćanskog sveta. Ali, postoje li povoljni psihološki preduslovi za zbliženje i ujedinjenje?
Akt koji su potpisali papa i poglavar Carigradske patrijaršije, koja se smatra prvom u pravoslavnom svetu, ocenjuje se kao istorijski događaj u hrišćanstvu. Pečat na ovaj dokument udaren je na zajedničkoj molitvi u Crkvi Hristovog groba. Da hrišćani tokom više od 10 vekova nikada nisu bili bliži, potvrdila su obojica verskih poglavara, koji su naglasili da je put ekumenizma, iako dugačak, ipak put – neizbežan.
Svako ima svoja iskušenja. Teren za ujedinjenje može se pripremiti ljudskom aktivnošću i usmeravanjem ljudske volje. I u svakom slučaju kretanje ka tom centralnom događaju u sudbini hrišćanskog sveta označava ulazak u novu epohu, kada će dejstvo Svetog Duha biti jače nego što je bilo do sada. Zbog toga je zajednička ekumenska deklaracija Pape Franje i patrijarha Vartolomeja prvi korak ka novom razdoblju koje će izbrisati jaz napravljen 1054. godine i koji je dug skoro hiljadu godina.