ISTORIJA SE VRTI U KRUG: Kako sprečiti HAOS na Bliskom istoku?!

„Vreme je da vratimo imperijalizam na Bliski istok“ je kontroverzni naslov lista Foreign Policy kojim se šalje poruka: iako su carstva verovatno ispala iz mode, istorija je pokazala kao drugu opciju – opšti haos.

Imperijalizam ima lošu reputaciju, ali ipak, carstva su bila način vladanja veći deo istorije. Kada je reč o Kini i Indiji, od antike do ranog 20. veka, ili u Evropi posle I svetskoga rata - kraj carstva se rezultirao haosom i neredom.

Sličan scenario prepoznaje se i u Arapskom svetu, Severnoj Africi, Arapskom poluostrvu i Levantu, dok je osvajanje drevne Palmire od strane Islamske države, najnoviji vrhunac tog haosa. Veliko je pitanje mogu li države na Bliskom istoku uopšte opstati pod naletima džihadista. Sav taj haos prouzrokovao je raspad tri imperijalna carska sastava na Bliskom istoku.

Pad tri imperijalne sile

Prvo, taj haos pokazuje da regija nije našla rešenje nakon raspada Osmanaskog carstva posle Prvog svetskog rata. Stotinama godina,  suniti i šiti, Arapi i Jevreji, muslimani i hrišćani su živeli u Velikoj Siriji i Mesopotamiji pod vlašću cara u Istanbulu. 1918. godine se ovaj sastav srušio oslobađanjem demona nacionalizma, etničkih i sektaških sukoba.

Drugo, Irak nakon rešenja Sadama Huseina, i Sirija nakon Arapskog proleća dovele su do kraja britanski i francuski imperijalizam u Levantu.

Treći kraj imperijalizma - ogleda se u Obaminoj politici prema ovoj regiji, jer je pokušao da ograniči ulogu SAD-a na Bliskom istoku. Od Drugog svetskog rata, SAD je bilo svetsko carstvo po svemu osim po imenu, piše Foreign Policy.

Postkolonijalni moćnici: Husein, Gadafi i Al Asad

Pod njima podrazumevaju pad Sadama Huseina u Iraku, Moamera Gadafija i slabljenje Bašara al Asada u Siriji. A njihova vladavina je bila usko povezana sa nasleđem imperijalizma, jer su vladali u onim granicama koje su im Evropljani ostavili. 

Dva skupa zemalja: LIbija i Sirija

Sirija i Libija bi ulazile u ovaj skup, jer su nestabilne, a njihovi identitieti kao da su izmišljeni od strane evropskih država. To su države koje su nakon pada represivnih i autoritativnih režima utonule u totalni haos.

Totalitarizam se pokazao kao jedini odogovor zapadnog imperijalizma u tim veštačkim državama. Sada je kolaps tih totalitarizama uzrok bliskoistočnog haosa. U takvom okruženju regionalne sile poput Turske, Saudijske Arabije i Irana jačaju svoju moć i uticaj sve beskrupoloznijim metodama.