Preminuo Zdenko Roter - nekadašnji saradnik UDBE

Zdenko Roter, utemeljivač sociologije religije na slovenačkom, istaknuti intelektualac i dugogodišnji akter političkog života Slovenije, preminuo je u 99. godini života, prenosi RTV Slovenija.

Roterov život bio je isprepleten naukom, ideološkim previranjima i političkim angažmanom. Već kao mlad, 1942. godine, priključio se partizanskom pokretu, što je u velikoj meri oblikovalo njegovu kasniju sudbinu. Nakon Drugog svetskog rata, pozvan je da se priključi tadašnjoj bezbednosno-obaveštajnoj službi, u kojoj se, kako je kasnije priznao, duboko razočarao.

Akademsku karijeru započeo je nakon sticanja diplome i doktorata, na Visokoj školi za političke nauke, instituciji koja je kasnije prerasla u Fakultet društvenih nauka (FDV) Univerziteta u Ljubljani. Bio je deo liberalnog krila akademske zajednice, savetnik reformskog premijera Stane Kavčiča, i rani zagovornik pluralne demokratije u okviru tadašnjeg socijalističkog sistema.

Posebno se zalagao za dijalog između marksista i hrišćana, a kao jedan od osnivača projekta "Slovensko javno mnenje", ostavio je snažan trag i u razvoju društvenih istraživanja u Sloveniji. Njegov doprinos društvenim naukama obuhvata tri naučne monografije o religiji i crkvi, kao i brojne eseje i publicističke radove.

Godine 2002. odlikovan je Zlatnim časnim znakom slobode Republike Slovenije, jednim od najviših državnih priznanja, kao priznanje za njegovo višedecenijsko zalaganje za opšte dobro i razvoj slovenačkog društva. Dve godine kasnije, bio je među osnivačima političkog društva "Forum 21", čiji je cilj bio podsticanje dijaloga o ključnim društvenim pitanjima.

U javnosti je posebnu pažnju izazvala njegova autobiografija "Padle maske" (2013), u kojoj je, bez ulepšavanja, govorio o svom privatnom životu, političkom delovanju i radu u okviru nekadašnje Udbe. Knjiga je odjeknula snažno, jer je otkrila do tada nepoznate detalje iz političke pozadine Slovenije. U godinama koje su usledile objavio je još dve knjige: Pravi obraz: neizbrisna znamenja resničnosti (2017) i Usodne prevare poražencev in zmagovalcev (2019), u kojima je nastavio da analizira političku i društvenu stvarnost kroz prizmu ličnog i istorijskog iskustva.