Ovde sigurno niste zalazili, pa ni ne znate kakvo se blago krije! Sve tajne Beograđana nalaze se upravo u Vinči (VIDEO)
Koliko je Beograd zapravo bogat kulturom, tradicijom i istorijom koja seže dugi niz godina u prošlost, najbolje govori naselje Vinča. Naselje Vinča nalazi se na 14 kilometara od Beograda, pored puta Beograd-Smederevo i nadaleko je poznata po nalazima izuzetne arheološke vrednosti.
Praistorijski lokalitet Belo brdo je na samoj obali Dunava i predstavlja svetski poznato arheološko nalazište sa ostacima, velikog neolitskog naselja, u kulturnom sloju debljine 10,5 m i zahvata površinu od 10 hektara.
JEDINSTVENOST, JEDNOSTAVNOST I PLEMENITA ELEGANCIJA: Dvorski kompleks Dedinje oslikava istoriju srpskog naroda
MOSTOVI SRPSKE PRESTONICE: Od najmanjeg do najznačajnijeg, ovo je prava istina o mostovima Beograda! (VIDEO)
ZEMUN PO SVOJOJ SPECIFIČNOSTI OSVAJA SRCA MNOGIH: Zavirite u kulu Gardoš i doživite Beograd na pravi način (VIDEO)
Vinčanska kultura predstavlja mlađeneolitsku i ranoeneolitsku kulturu jugoistočne Evrope koja seže između prvih vekova 5. milenijuma pre nove ere i prvih vekova 4. milenijuma pre nove ere.
Prostirala se od srednjeg Potisja na severu do Skopske kotline na jugu i od reka Usore i Bosne na zapadu do Sofijskog basena na jugu, odnosno obuhvatala je teritorije današnje Srbije, Rumunije, Makedonije i Bosne i Hercegovine.
Vinčanska kultura je bila tehnološki najnaprednija praistorijska kultura u svetu. Najranija metalurgija bakra u Evropi potiče sa vinčanskog lokaliteta Belovode u istočnoj Srbiji.
Priobalni pojas Dunava u zoni nalazišta Vinče, kod Beograda, proglašen je arheološkim parkom.
Arheološka iskopavanja
Istraživanja na Vinči započeo je profesor Miloje Vasić, koji je na ovom mestu vršio arheološka iskopavanja između 1908-1934. godine i koja, sa prekidima, traju do danas. Nalazi sa ovih iskopavanja čuvaju se u Narodnom muzeju u Beogradu, a manji deo u Arheološkoj zbirci Filozofskog fakulteta u Beogradu.
Vinča je pojam kojim se obeležava zenit evropskog neolita. Između 5.300. i 4.300. god. p.n.e. prostor današnje Srbije i Centralnog Balkana postaju kulturno središte Evrope, a na mestu današnje Vinče formirano je veliko naselje.
Arheološki nalazi iz Vinče i drugih neolitskih nalazišta u ovom delu Evrope promenili su naš pogled na praistorijskog čoveka. Ostaci otkopanih naselja govore o razvijenoj kulturi stanovanja i civilizacijskom napretku.
Na raskrsnici strateških vodenih i drumskih puteva Vinča postaje najveće tržište tadašnje Evrope, i to ne samo zbog izuzetne vrednosti sopstvenih proizvoda, već i zbog retkih sirovina i predmeta koji su u nju dopremani iz Transilvanije, gornjeg Potisja, donjeg Podunavlja, i sa obala Egejskog i Jadranskog mora. Nalazi u arheološkom sloju visokom oko 10,5 m svedoče o kontinuitetu života sve do naših dana.
O tome koliki je značaj, i koliko je ovakvo nalazište važno za Beograd, ali i čitavu Srbiju govori kustos u arheološkom nalazištu u Vinči Dragan Janković.
- U Vinči se i danas kopa, istraživanja, sa prekidima traju do današnjeg dana iz kojih smo prikupili mnogo podataka, iz kojih se pokazalo da je ovde u Vinči bilo naselje, jedno veliko naselje koje je po svemu sudeći bilo urbano naselje. Postoje mnoge indicije da je Vinča u jednom momentu bila gradsko naselje, ako se budućim iskopavanjima zvanično i potvrdi da je Vinča bila gradsko naselje to će značiti da je Vinča jedan od prvih gradova u Evropi, a puno toga govori da jeste - rekao je kustos u arheološkom nalazištu u Vinči Dragan Janković.
Kustos dodaje da se na teritoriji današnjeg Beograda postoje na desetine naselja vinčanske kulture, a dobar deo tih naselje gravitira ka Vinči, što je čini metropolom.
- Vinča je jedna od prvih metropola u Evropi, a Beograd jedan od retkih metropola u Evropi i svetu koji može da se pohvali da se pohvali da je to i bila pre 7.500 godina. Zato je Vinča izuzetno važna za sam identitet grada Beograda - navodi Dragan Janković.
Kada je reč o novim projektima koji imaju za cilj unapređenje i razvoj arheološkog nalazišta u Vinči, kustos Janković navodi da je pre dve godine usvojen poseban plan prostorne namene za Vinču, izuzetno važan plan koji je omogućio donošenje novih projekata, a već naredne godine kreće realizacija jednog od projekta.
- Već sledeće godine krećemo sa realizacijom jednog projekta, krećemo sa saniranjem klizišta, u ovom trenutku priotitet je zaštita, zato će se raditi na saniranju klizišta, nastavljaju se iskopavanja u tom delu koji je oklizao, a kasnije će se na tom delu zemljišta graditi zgrada muzeja, kao i drugi infrastrukturni objekti. U planu je da se do 2028. godine izgradi jedan veliki kompleks u okviru arheološkog parka sa zgradom muzeja i drugom pratećom infrastrukturom - objašnjava Dragan Janković.
- Nadamo se da će Vinča konačno dobiti sve one sadržaje koje do sada nije imala i da će njena prezentacija biti potpuno drugačija i onakva kakvu Vinča zaslužuje - dodaje on.
Kulturni slojevi iz Vinče sadrže prave riznice najraznovrsnijih predmeta kao što su, alati od kamena i životinjskih kostiju, keramičko posuđe za svakodnevnu upotrebu, luksuzne posude od keramike, raskošno dekorisane ritualne vaze, veliki broj antropomorfnih i zoomorfnih figurina, prosopomorfne poklopce, nakit od raznih vrsta skupocenih materijala i druge predmete izrađene u samoj Vinči, ili pribavljene iz udaljenih oblasti srednje Evrope, donjeg Podunavlja ili Mediterana.
Otkriveni predmeti danas se mogu videti u Narodnom muzeju u Beogradu, Muzeju grada Beograda i Vinčanskoj zbirci na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Vinčanska kultura prostirala se oko 4000. godine pre naše ere, na teritoriji većoj od teritorije bilo koje neolitske kulture u Evropi. Pojedina njena naselja premašila su veličinom i brojem žitelja ne samo sva istovremena neolitska naselja, već i prve gradove znatno kasnije nastale u Mesopotamiji, Egeji i Egiptu.
Na osnovu ovih nalaza, kao i na osnovu ostataka arhitekture i korišćenih sirovina je pouzdano rekonstruisana materijalna i duhovna kultura neolitskih stanovnika Vinče.
Arheološki nalazi sa iskopavanja od 1978. koja je vršio Muzej grada Beograda čine najveći deo muzejske postavke u Vinči, čiji je fokus na neolitskom periodu, a izloženi predmeti iz bakarnog i bronzanog doba, kao i sa srednjovekovne nekropole, svedoče o višemilenijumskom kontinuitetu života na Vinči.