GROCKU KRASE VAROŠKE KUĆE: Po broju zaštićenih starih domova najviše se izdvaja teritorija dunavske opštine
Starih varoških kuća, koje su zaštićene kao spomenici kulture, po poslednjim urađenim popisima Zavoda za zaštitu spomenika, najviše ima na teritoriji opštine Grocka.
Ukupno ih je 14 i to su zaštićeni pojedinačni stambeni objekti, koji se nalaze u nekadašnjim čaršijskim sokacima, a nazive nose po porodicama kojima su generacijama pripadali.
KONAČNO ZAVRŠEN MEMORIJALNI CENTAR: Heroina Milunka Savić dobila spomenik i sobu uspomena (FOTO)
NAJVEĆA MISTERIJA BEOGRADA! Tašmajdan krije tajnu sa onog sveta za koju je znao jedino Hitler
Vojvoda Stepa je imao samo jednu želju kada je odlazio u penziju: Nije mu bila bitna imovina već samo ona
U vrhu spiska svakako je Rančićeva kuća, danas galerijski prostor Centra za kulturu, zatim Karapašićeva i Teomirovićeva kuća u Zlatiborskoj ulici. Cincarska kuća podignuta u prvoj polovini 19. veka, danas je smeštena u Ulici 17. oktobar, a u istoj ulici su i Vlajkovićeva i Popovića kuća. Ulicu hajduk Stanka krase Božića, Topalovića i Markovića kuća. Samo nekoliko ulica dalje, u Bulevaru revolucije, smeštena je Panića kuća, dok je Ulica Dimitrija Tucovića poznata po Smiljanića kući. Značajniji sačuvani objekti u okviru zaštićene ambijentalne celine su Apostolovićeva kuća iz sredine 18. veka, za koju se priča da je bila han, ali i Nišlićeva kuća i Savića mehana sa početka 19. veka. U pojedinim i danas žive porodice naslednika, dok su neke odavno ostale bez svojih vlasnika.
- Ove kuće, stare su više od 200 godina, pokazuju veštinu narodnih graditelja koji su od drvenih konstrukcija, bez ijednog eksera stvarali zdanja koja traju do danas - objašnjava za "Novosti" Zorica Atić, direktorka Centra za kulturu Grocka. - Starije su od većine sačuvanih građevina u srcu Beograda, iako su zidane od laganih, materijala hrastovih greda povezivanih pleterom, pri čemu su zidovi ispunjavani mešavinom slame i blata.
U naselju Brestovik, koje je poznato po vinogradarima, ističe se Kasnorimska grobnica, otkrivena krajem 19. veka. Ovo je jedina antička grobnica na teritoriji Beograda, a u toku je obnova nakon 56 godina. Saradnjom Arheološkog instituta u Beogradu, gradskog i republičkog Zavoda za zaštitu spomenika kulture urađen je predlog projekta konzervacije i restauracije, a cilj je zaštita arhitekture i zidnog slikarstva ovog jedinstvenog zdanja.
U Grockoj je na arheološkom lokalitetu Dubočaj otkrivena i prva antička vila rustika u Srbiji, kao i neolitsko naselje starčevačke kulture. Uže jezgro stare varoši, Bulevar oslobođenja, predstavlja prostornu kulturno-istorijsku celinu nazvanu "Gročanska čaršija", uz koju se formiralo prvobitno naselje.
- Čaršija je srce stare varoši i najstarija gročanska ulica, koja je druga po redu zaštićena prostorna celina na teritoriji Beograda, odmah iza Knez Mihailove ulice - dodaje naša sagovornica. - Po svojoj važnosti u rangu je sa Kosančićevim vencem i starim jezgrom Zemuna, i to kao zaštićena ambijentalna celina.
Jednim delom je pešačka zona, a 2016. godine je u potpunosti rekonstruisana, kada su u ulicu vraćeni i nekadašnji drvoredi, koji su danas zaštitni znak šetališta.