KO JE BIO STEFAN PRVOVENČANI? Izborio se za samostalnost srpske crkve, a zbog svađe sa bratom morao je da napusti Srbiju
Stefan Prvovenčani je bio drugi sin velikog župana Stefana Nemanje I, rodonačelnika dinastije Nemanjića, i Ane. Bio je mlađi brat Vukana Nemanjića, koji je postao knez i upravnik Zete, a stariji je brat Rastka Nemanjića, osnivača autonomne Srpske arhiepiskopije.
VIDOVDAN - JEDAN OD NAJVEĆIH SRPSKIH PRAZNIKA! Najznačajniji događaji, od Kosovskog boja do govora na Gazimestanu
TITO NIJE BIO OSOBA ZA KOJU SE PREDSTAVLJAO: Lični lekar Josipa Broza se frapirao kad je saznao tajnu njegove torbe
JEVTO PREKO ALBANIJE NA PLEĆIMA IZNEO BRDSKI TOP! General mu stavio orden na grudi, on mu dao odgovor za pamćenje (FOTO)
Pretpostavlja se da je rođen neposredno posle očevog preuzimanja velikožupanskog prestola u Raškoj, to jest oko 1166. godine. Prvi pouzdani zapisi o Prvovenčanom vezani su za izmirenje Srbije i Vizantije posle bitke na Moravi 1190.
Posle srpskog poraza u sukobu na Moravi 1190. Vizantija nije imala snage da pobedu iskoristi za nametanje svoje vrhovne vlasti Srbiji. Naprotiv, velikom županu Stefanu Nemanji I car Isak II Anđel priznao je oslobađanje od vazalnih obaveza i prepustio veliki deo teritorija koje je osvojio od Vizantije u prethodnoj deceniji. Da bi se stvorio savez između dotadašnjih neprijatelja ugovoren je brak između srpskog prestolonaslednika Prvovenčanog i Evdokije, sinovice vizantijskog cara Isaka II Anđela.
Brak sa Evdokijom koji je Prvovenčanom možda presudno pomogao da nasledi presto okončao se ubrzo posle smrti monaha Simeona Nemanje, a još dok je u Vizantiji vladao Evdokijin otac car Aleksije III Anđel. Oko 1201. Prvovenčani je optužio Evdokiju za preljubu i oterao je. Bivša supruga je srpskog vladara opisala kao preljubnika i pijanicu.
Vukan je taj razlaz iskoristio da pokaže otvoreno neslaganje sa bratom, prekorio ga zbog grubosti, a Evdokiji dao pratnju do Drača. To je možda ukazalo na početak otvorenog razlaza među braćom.
U sukobu sa bratom Vukan je dobio značajnu pomoć od ugarskog kralja Emerika. Ugarska vojska napala je Srbiju 1202. i tako je Vukan zbacio Prvovenčanog sa vlasti, posle čega je vladao Srbijom između 1202. i 1204/05.
Ugarski kralj je sebe video kao vrhovnog vladara Vukanove Srbije, a od 1202. u tituli kraljeva Ugarske se javlja i i ime Srbije.
Početkom XIII veka Vizantija je ubrzano slabila, a u julu 1203. godine krstaši iz Četvrtog krstaškog rata prvi put su osvojili Carigrad, ali formalno za vizantijskog pretendenta. Konačno krstaški napad u aprilu 1204. godine doveo je do pada Carigrada u ruke krstaša i Venecije, a carstvo se raspadalo. Propast Vizantije, je omogućila Bugarskoj da stekne veći značaj i slobodnije deluje prema Ugarima.
U leto 1203. Bugari su porazili Ugarsku i osvojili oblasti od Niša do Braničeva. To je uticalo da i Vukanu oslabi ugled i vlast u Srbiji, ali sudeći po papskim pismima on je i u jednom delu 1204. bio na vlasti u Srbiji, kao i ranije u martu 1203.
Kao štićenik bugarskog vladara Kalojana (1197—1207), Prvovenčani se mogao vratiti u Srbiju 1204. ili 1205. i izmiriti sa Vukanom. Rat među braćom je prestao, a prema sporazumu Prvovenčani je ostao veliki župan i vrhovni vladar države. Vukan je posle bio udeoni knez jugozapadne Srbije.
Krunisanje za kralja i crkveno osamostaljenje
Prvovenčani je poslao predstavnika koji je ubedio papu Honorija III da pošalje kraljevsku krunu.
Od pape poslata kraljevska kruna podizala je ugled srpskog vladara Stefana Prvovenčanog i predstavljala je međunarodno pravno priznanje Srbije kao nezavisne države. Istovremeno, priznanje krune iz Rima u Srbiji je podizalo ugled rimskog pape. Pre krunisanja u povelji koju je izdao Hilandaru on se potpisao kao "veliki župan Stefan namesnik gospodin sve Srpske Zemlje".
Samostalnost Srbije nije mogla biti potpuna dok su njeni stanovnici priznavali versku vlast starešina koji su bili u drugim državama. Većina, pravoslavni Srbi su bili pod verskom vlašću Ohridske arhiepiskopije. Zato je uz dogovor sa starijim bratom i vladarom Srbije, Sava I Nemanjić, iguman manastira Studenice, otputovao u Nikeju.
Tu su bili proterani vizantijski car Teodor I Laskaris i vaseljenski patrijarh Manojlo Haritopul i Sava je od njih tražio samostalnost za Srpsku pravoslavnu crkvu. Prilike za takav zahtev su bile povoljne. Između Grka u Nikeji i Epiru postojao je sukob oko toga ko je zakoniti naslednik carstva Romeja.
Za cara i patrijarha u Nikeji molba Save I Nemanjića bila je prilika da se istakne značaj Nikeje kao središta istočnog hrišćanstva. Car Teodor Laskaris i patrijarh Manojlo odlučili su da Sava bude "rukopoložen" za prvog srpskog arhiepiskopa 1219. godine, a ispunili su i njegovu drugu molbu da se budući srpski arhiepiskopi biraju u Srbiji.
Posle povratka u Srbiju 1219. arhiepiskop Sava je uređivao crkveni život novostvorene arhiepiskopije i stvarao nove episkopije. Možda nije sve nove episkopije osnovao 1220. godine, a za sedište arhiepiskopa određen je manastir Žiča.