DAN POBEDE: Sudbina Evrope i sveta rešavala se u SSSR, Crvena armija ostala sama pred nacističkom najezdom
"Ako vidimo da Nemačka dobija rat, treba da pomognemo Rusiji, a ako Rusija dobija, treba da pomognemo Nemačku. Na taj način omogućićemo da se međusobno poubijaju što je više moguće." - Hari Truman
U trenutku napada nacističke Nemačke na Sovjetski Savez 21. juna 1941. godine, veliki deo Evrope je već bio pod Hitlerovom čizmom. Zahvaljujući politici popuštanja zapadnih sila nemačkim apetitima, redom su padale: Austrija, Čehoslovačka, Poljska, Belgija, Holandija, Francuska, Jugoslavija, Grčka… Ako imamo u vidu da su osovini Berlin-Rim već bile priključene Mađarska, Rumunija i Bugarska, a da je fašistička Frankova Španija formalno proglasila neutralnost, Sovjetski Savez je ostao sam na vetrometini nacističke najezde.
DANAS SE SLAVI VELIKA I VAŽNA POBEDA: Deveti maj - Dan pobede nad fašizmom i Dan Evrope
KAKO JE CRVENA ARMIJA OSLOBODILA EVROPU U DRUGOM SVETSKOM RATU: Među 17 izbavljenih gradova i BEOGRAD očišćen od nacista
Parada pobede u Moskvi biće danas održana na Crvenom trgu: Velika svečanost povodom 77. godišnjice od oslobođenja
Velika Britanija i kasnije SAD su bile jedine dve zemlje na Zapadu koje su mogle da se suprotstave Hitleru, ali su sve do 1944. godine odugovlačile sa otvaranjem drugog fronta u Evropi. Ovo se može pripisati antikomunističkoj histeriji koja je vladala u zapadnom svetu. Kao najbolju ilustraciju ove tvrdnje mogu se uzeti reči tadašnjeg američkog senatora, a kasnije i predsednika, Harija Trumana: "Ako vidimo da Nemačka dobija rat, treba da pomognemo Rusiji, a ako Rusija dobija, treba da pomognemo Nemačku. Na taj način omogućićemo da se međusobno poubijaju što je više moguće."
Ovde treba dodati da je Moskva godinama pred izbijanje rata radila na tome da se stvori što šira antifašistička koalicija, što nije nailazilo na pozitivan prijem u zapadnim prestonicama. Nakon neuspešnih moskovskih pregovora sa Londonom i Parizom, Sovjetski Savez se odlučio na taktički savez o nenapadanju sa Nemačkom, 1939. godine, čime je kupio dve dragocene godine za pripremu rata. Značaj tog čina kojeg i dalje na Zapadu zlonamerno tumače kao dokaz nekakve ideološke bliskosti fašizma i socijalizma videće se u kasnijim fazama rata.
U vreme nacističkog napada Crvena armija je na svojim zapadnim granicama imala oko 170 divizija sa ukupno oko 2,7 miliona vojnika. Njihovi protivnici su na Istočnom frontu imali 190 divizija, 153 nemačke i 37 divizija satelitskih zemalja sa ukupno oko 5,5 miliona vojnika. Nemačka je napala iz tri pravca: Sever – sa namerom da se zauzme Lenjingrad; Centar – sa ciljem da se zauzme Moskva; Jug – sa ciljem da se izbije na Kavkaz i omogući pristup terenu bogatom naftom.
Međutim, uprkos početnim uspesima, nacistička soldateska je već početkom decembra 1941. bila zaustavljena pred Moskvom, čime je srušen Hitlerov plan o munjevitom ratu. Od tog trenutka postalo je jasno da se sudbina Evrope, ali i celog čovečanstva rešava u Sovjetskom Savezu.
Naredne godine dolazi do bitke koja se smatra prekretnicom u ratu – Staljingradska bitka. Bitka se sastojala iz nemačke opsade južnog ruskog grada Staljingrada (današnji Volgograd), bitke unutar grada, i sovjetske kontraofanzive koja je konačno zarobila i uništila nemačke i ostale snage sila Osovine. Ukupni gubici se procenjuju na između 1 i 2 miliona. Sile Osovine su izgubile oko četvrtine ukupnog ljudstva na Istočnom frontu, i nikad se nisu oporavile od poraza. Za Sovjete, koji su izgubili preko milion vojnika i civila za vreme bitke, pobeda kod Staljingrada je značila početak oslobođenja Sovjetskog Saveza, vodeći ka konačnoj pobedi.
U leto 1943. godine, dolazi do najveće tenkovske bitke u istoriji sveta u regionu grada Kurska. Uprkos većim gubicima Sovjeti su izveli uspešan protivnapad i do 23. avgusta Nemci su poraženi. Iz stroja im je izbačeno do 500.000 vojnika od toga oko 60.000 poginulih i oko 150.000 ranjenih (tokom prve etape bitke odnosno nemačke ofanzive). Kasnije, tokom sovjetske protiv-ofanzive, taj broj se popeo na preko pola miliona poginulih, ranjenih i zarobljenih. Sovjetski gubici iznosili su oko 800.000 poginulih, ranjenih i nestalih (tokom obe etape bitke).
Pobedom Crvene armije u ovoj bici, inicijativa na Istočnom frontu prešla je na sovjetsku stranu. Od tada pa sve do kraja rata nemačke jedinice su se nalaze u konstantnoj defanzivi. Sa druge strane, Sovjeti od tog trenutka počinju da izvode ofanzivne akcije i započinju borbu za konačno oslobođenje zemlje, ali i potpuno uništenje neprijatelja na tlu Evrope.
Tek kada su jedinice Crvene armije počele da teraju nacističke trupe van svojih granica, na zapadu se u junu 1944. godine, otvara novi front. Za to vreme, Sovjeti oslobađaju Rumuniju, istočne delove Jugoslavije, Mađarsku, Čehoslovačku, Poljsku, Austriju. Sada je cilj bio potpuno jasan – osvojiti Berlin i uništiti samo srce nacizma.
Bitka za Berlin je bila jedna od poslednjih bitaka u Drugom svetskom ratu na evropskom bojištu. Silovita sovjetska armija je napala Berlin sa istoka. Bitka je trajala od kasnog aprila 1945. do ranog maja. Pre nego što je okončana, Adolf Hitler je počinio samoubistvo, a Nemačka je kapitulirala pet dana po okončanju bitke. Time se na tlu Evrope okončao najkrvaviji sukob u istoriji čovečanstva.
Tokom čitavog Velikog otadžbinskog rata, kako je kasnije nazvan sukob na tlu Sovjetskog Saveza, Crvena armija je regrutovala 29.574.900 vojnika. Od toga je poginulo 6.329.600 i nestalo 4.559.000 (većinom odvedeni u zarobljeništvo). Većinu žrtava su činili Rusi (5.756.000), koje su pratili Ukrajinci (1.377.400). Međutim, broj civilnih žrtava u Sovjetskom Savezu bio je ogroman – između 15 i 20 miliona ubijenih, što je svedočilo o genocidnom karakteru nemačkog napada.
Nemački gubici na Istočnom frontu uključuju oko 3.604.800 mrtvih i nestalih i 3.576.300 zarobljenih; gubici nemačkih saveznika na Istočnom frontu su približno 668.163 mrtvih i nestalih i 799.982 zarobljena.
Kada imamo sve ovo u vidu, a i uporedimo sa gubicima koje su imale velike zapadne sile (Francuska oko 300 hiljada poginulih vojnika, Velika Britanija oko 270 poginulih vojnika, SAD oko 300 hiljada stradalih pripadnika oružanih snaga) onda postaje jasno ko je presudno uticao na slom fašizma i odlučujuću pobedu u ratu.