STRELJANA U 28. GODINI: Da li znate ko je nepravedno zaboravljena slikarka koja stoji rame uz rame sa Nadeždom Petrović (FOTO)
Tragična priča velike umetnice
U mestu Beška kod Inđije, davne 1896. godine, rođena je čuvena srpska slikarka Danica Jovanović, kao peto dete u porodici skromnog ratara. Reč je o srpskoj umetnici koja je pripadala generaciji srpskih modernista, koji su umetničko školovanje započeli početkom 20. veka, a njihov kreativni uspon su prekinuli Balkanski i Prvi svetski rat.
Školovala se u Novom Sadu i Beogradu, ali i u Minhenu na Ženskoj slikarskoj akademiji. Njen život je nasilno prekinut, streljanjem u Petrovaradinskoj tvrđavi na početku Prvog svetskog rata, a tada je imala svega dvadeset sedam godina.
Pročitajte i:
Ukupno sedamdeset tri kataloške jedinice, šezdeset jedna slika i dva skicenbloka sa većim brojem crteža, sigurno su polazište za sagledavanje složenih puteva kojima se kretalo slikarstvo Danice Jovanović, kao i nagoveštaj njihovih mogućih tokova.
Slikarka Danica Jovanović pic.twitter.com/epGf19sRXZ
— Gonzo (@stranevesti) 25. новембар 2017.
Iako je bila jedinstvena u svojoj privrženosti aktuelnim tendencijama minhenske slikarske škole, njena umetnička zaostavština ukazuje na suštinsko nejedinstvo čiji uzroci leže u procesu formiranja kreativne ličnosti i intenzivnoj potrazi za sopstvenim kreativnim prosedeom.
Dani sećanja
U godini obeležavanja stogodišnjice Prvog svetskog rata, istoričar umetnosti Jasna Jovanov je u Beogradu priredila izložbu o velikoj Sremici, skinuvši prašinu sa njenog lika i dela.
U slikarkinom rodnom selu od 1995. godine postoji likovna kolonija pod njenim imenom, a pre nekoliko dana je završena manifestacija "Dani Danice Jovanović", koju su organizovali predstavnici Društva srpsko - grčkog prijateljstva.
Bila je član i blagajnik patriotskog udruženja srpskih studenata u Minhenu "Srbadija", čiji je upravnik Stojana Aralica, a knjižar Živorad Nastasijević. Posle Balkanskih ratova njihovo polje delovanja je postala i politika, a Danica je pohvaljena za "energičan rad".
Slikala je most kod Ljum kule, Vezirov na Drimu i srušeni Savski most u Beogradu, što ukazuje da je verovatno putovala u novooslobođene krajeve u domovini, ali o tome nema dokaza. Ili ih je ona skrivala.
Snažno izražena svest o srpsktvu
Bilo je dovoljno to što je aktivna u "Srbadiji" i što slika srušeni most, pa da je već u prvim danima Prvog svetskog rata, čim se vratila u rodnu Bešku, zapaze okupatorske vlasti. Njena snažno izražena svest o srpstvu i potrebi da je čuva, stavili su je na listu nepodobnih.
Odmah posle Cerske bitke, krenula je odmazda. Viđeniji stanovnici sremskih sela, koji su se radovali dolasku Srbijanaca, hapšeni su i osuđeni zbog "veleizdaje" i streljani u prisustvu meštana, kako bi svi videli kako se kažnjavaju izdajice Austrougarskog cara. To se dogodilo i Danici Jovanović.
Smrtna presuda Danici izrečena je još dok je studirala. Na Petrovaradinu je 1944. godine pronađena arhiva ugarske policije, u kojoj se nalazio dopis nemačke carske policije iz Minhena o ponašanju srpskih studenata. Crnim masnim slovima je zapisano da je Danica Jovanović "opasna Srpkinja".
Bilo je samo pitanje trenutka kada će oroz biti povučen. Ubrzo posle toga je i streljana.
Pogledajte video koji dočarava njeno umetničko delo:
Opus Danice Jovanović prvi put je predstavljeno 28. avgusta 2014. godine u velikoj galeriji Doma Vojske Srbije. Treba napomenuti da je ona jedna od nepravedno zaboravljenih slikarki koja se uz Nadeždu Petrović može smatrati jednom od najboljih predstavnica srpskog modernizma.