Mesto spaljivanja moštiju Svetog Save – Tаšmajdan ili Čupina umka?
Spaljivanje moštiju Svetog Save predstavlja jedan od važnih praznika Srpske pravoslavne crkve, koji se obeležava 27. aprila po julijanskom, odnosno 10. maja po gregorijanskom kalendaru.
Ovaj događaj jedan je od ključnih momenata u srpskoj istoriji i duhovnosti, jer je, iako pasha Sinan pokušao da uguši kult Svetog Save, njegova žrtva još dublje ukorenila sećanje na najvećeg srpskog svetitelja.
Mošti Svetog Save bile su prvobitno sahranjene u manastiru Mileševa. Tokom turske vladavine, narod se okupljao oko njegovih moštiju tražeći utehu i lek, što je izazivalo zabrinutost vlasti. Zbog straha od ustanka, Sinan paša Beogradski naredio je da se mošti prenesu u Beograd i tu spalјe. Do ovog čina došlo je tokom Banatskog ustanka, tačnije 27. aprila (10. maja) 1594. godine.
Gde je zapravo spalјeno telo Svetog Save?
Mesto spaljivanja moštiju Svetog Save i danas izaziva određene debate. Tradicionalno se smatra da je spalјivanje izvršeno na prostoru današnjeg Vračara, tačnije na mestu gde se danas nalazi Hram Svetog Save. Međutim, treba istaći da je Vračar u 16. veku bio udaljen od gradskih zidina i uglavnom neizgrađen prostor.
Istinska lokacija spaljivanja verovatnije je brdo „Čupina umka“, deo današnjeg naselja Tаšmajdan, između crkve Svetog Marka i sportskog kompleksa. U to vreme, upravo je taj deo poznat kao Vračar, pa su se u kasnijim vekovima na mestu spaljivanja počele vezivati različite legende i predanja.
Značaj mesta spaljivanja
Bez obzira na tačnu lokaciju, događaj spaljivanja moštiju Svetog Save na ovim prostorima imao je ogroman značaj za srpski narod. Pokušaj Osmanlija da ugase kult Svetog Save nije uspeo — njegova žrtva je samo pojačala narodnu veru i otpor. Sveti Sava je tako postao još snažniji simbol duhovnosti i nacionalnog identiteta.
Dodatne legende o moštima
Iako je istorijska verzija o spaljivanju opšteprihvaćena, postoje i tvrdnje koje kažu da Sveti Sava zapravo nije spalјen i da njegove mošti počivaju u manastiru Ždrebaonik. Ove teorije nisu istorijski potvrđene, ali pokazuju koliko je ličnost Svetog Save duboko ukorenjena u narodnu svest i mitologiju.
Mesto spaljivanja moštiju Svetog Save, bilo da je to današnji Vračar ili brdo Čupina umka u Tаšmajdanu, ostaje jedno od najvažnijih i najposećenijih duhovnih lokaliteta u Beogradu. Upravo na tom mestu podignut je veličanstveni Hram Svetog Save, kao večni spomenik i podsetnik na besmrtni duh srpskog narodnog svetitelja.
Projekat je finansiran od strane Minsitarstva informisanja i telekomunikacija. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
