Zvali smo ih Kinezima, a Kinezi nisu: Priča o narodu koji je došao u Srbiju posle VELIKOG RATA

Kalmici / Izvor: Profimedia

Stigli sa migrantima iz Rusije

Beograd je posle Prvog svetskog rata postao prava metropola, prepuna ljudi koji su se, pritisnuti ratom, siromaštvom, ali i čarima velikog grada, nastanili unutar njegovih granica.

Među njima su bili i Kalmici, pripadnici zapadnomongolskog naroda sa donjeg toka Volge, koji su, zajedno sa ruskim emigrantima, pobegli iz svoje domovine u strahu od boljševika. Srbi su ih dočekali, mada nikada nisu zaista prestali da ih zovu - Kinezi.

"Iza mene će ostati bulevari, trgovi i mostovi, a iza mojih kritičara neće ništa" Novogodišnji intervju Vesića za SD

Goran Vesić večerao sa radnicima Gradske čistoće! (VIDEO)

BEOGRAĐANI VELIKOG SRCA: I ove godine je održana tradicionalna manifestacija (FOTO)

Opis života društvene grupe koja se raspala pre više desetleća i zatim se skoro bez tragova zagubila, veoma je teška. Moguća je, naime, samo delimična rekonstrukcija, koja je utoliko teža zbog skromnih ili čak nepostojećih primarnih izvora i koja se oslanja pre svega na usmena predanja po sećanju posmatrača.

Za etnološku struku beogradska kolonija Kalmika zanimljiva je kao primer male zajednice u kosmopolitskom velegradu, kao doprinos etnološkom izgledu Beograda i, konačno, kao fragment istorije Kalmika u emigraciji.

Većina Kalmika došla je u Jugoslaviju decembra 1920. sa grupom od 22.000 vojnika, u pratnji članova porodice. Reč je o delu Vrangelovih i Denikinovih jedinica koje su, pred prodorom Crvene armije, evaukisane sa Krima i prodovima prevezene u posebne logore blizu Carigrada, odakle su se raspršile po raznim evropskim i prekomorskim zemljama.

U toj armiji bilo je puno donskih i kubanskih kozaka sa kojima su Kalmici živeli pomešani ili u tesnom susedstvu (neki kozaci su npr. primili od Kalmika i lamaistički oblik budizma). Za vreme revolucije i građanskog rata Kalmici su, pod vođstvom ruskih i kozačkih oficira, osnovali dva puka, 80. donski džungarski i 3. donski kalmički puk, a delovi kalmičke konjice nalazili su se i na drugoj strani linije fronta, u jedinicama Crvene armije.

Neki Kalmici stigli su u Jugoslaviju 1922. godine, kad su iz Vladivostoka morale da se povuku i poslednje protivboljševičke jedinice.

Glavnina ruskih iseljenika u Jugoslaviji živela je u Beogradu. Među njima je bilo mnogo pripadnika aristokratije, zemljoposednika, preduzimača, službenika i oficirskog kadra; srazmerno brojni bili su i ljudi seljačkog porekla, a veoma retki su bili predstavnici proletarijata.

Činjenica je da je posle doseljenja u Beograd i druge evropske gradove nemaština primorala brojne doseljenike da se prihvate i težih fizičkih poslova i da se pretvore u neku vrstu proletera; međutim, i pored toga sačuvali su kulturnoduhovne interese i potrebe svojih nekadašnjih društvenih slojeva.

Uzimajući u obzir sve to, grupa kalmičkih begunaca je već prilikom dolaska u Beograd predstavljala najsiromašniji sloj ruskih doseljenika, kako na materijalnom, tako i na društveno-obrazovnom planu. Josip Siči, koji je 1932. godine posetio beogradsko naselje Kalmika, zapisao je da su se bavili prevozništvom, da su se zapošljavali u fabrikama i da su se bavili tradicionalnim domaćim zanatima, kao i poljoprivredom.

Među njima gotovo da i nije bilo intelektualaca, osim lekara i dvojice studenata na Beogradskom univerzitetu. Zbog toga je knjiga beogradskog Kalmika, dr Erenžena Hara-Davana o Džingiskanu i njegovom nasledstvu, objavljena 1929, predstavljala izuzetno dostignuće. Delo je posvećeno 700-godišnjici Džingiskanove smrti. Autor je u njemu opisao početke i ekspanziju mongolske države, a posebnu pažnju je posvetio mongolskoj okupaciji Rusije i Balkana i dokazivao da je ona donela i niz pozitivnih posledica.

Prvih godina posle kalmičkog naseljavanja u Beogradu vršilo se naporno prilagođavanje novoj okolini, koje je bilo delimično olakšano činjenicom da su svi doseljenici Kalmici, pored svog kalmičkog jezika, poznavali i ruski, i tako brže naučili srpski. Oni koji su vodili poreklo sa severnih predgorja Kavkaza poznavali su i čerkeski jezik.

Kalmici / Izvor: Profimedia

Kalmički vođa, lamaistički sveštenik, ubrzo posle dolaska grupe begunaca u jugoslovensku prestonicu zamolio je beogradskog industrijalca i veleopsednika Miloša Jačimovića da im omogući zaposlenje u njegovoj ciglani u Malom Mokrom Lugu. On ih je zaposlio i poklonio im zemljište pored svog pogona. Od cigle koju su dobili besplatno u preduzeću izgradili su 20-30 prizemnih kuća i preselili se u njih iz iznajmljenih kuća. Svaku kuću su međusobno delile dve ili tri kalmičke porodice. Stanovi su bili skromni. Pored kuća bile su baštice, zajednički bunar i zajednički klozet. U ovom naselju nisu se nastanili samo oni Kalmici koji su radili u ciglani već i neki njihovi rođaci.

Većina Kalmika u početku je radila na iskopavanju ilovače i na njenom prevozu do ciglane. Neki od njih su, vremenom, sebi kupili konje i ostamostalili se; prihvatali su se i prevoženja drva, uglja i sl. Neki od njih su postali kočijaši. Tako su u novoj sredini nastavljali tradiciju uzgoja konja, kojim su se bavili na donskim stepama.

Sačuvali su i neke domaće zanate.

ISTORIJSKI PLAN ZA BEOGRAD! Tramvaj ide na LEVU OBALU DUNAVA, a voz za Surčin i Obrenovac!