PONOVO NAPADNUTA PRAVOSLAVNA CRKVA U VUKOVSKU KOD KUPRESA: Svetinja oštećena, svešteniku srušen spomenik
Pravoslavna Crkva Blagovijesti Presvete Bogorodice u Vukovsku kod Kupresa ponovo je bila meta napada, u kojem je razbijen jedan prozor i srušen nadgrobni spomenik prote Sime Popovića, koji je 1860. godine podigao ovu svetinju.
PRIVILEGIJE ZA VAKCINISANE: Sabor trubača u Guči ove godine pod STROGIM MERAMA
KO JE U SRBIJI LIDER U VAKCINACIJI, A KO KASKA? Mnoge opštine imaju minimalan broj imunizovanih - postoje razlozi za to
"OVO JE TRKA S VREMENOM" Dr Andrej iz Berlina objasnio koliko Srba mora da se vakciniše i šta je sa decom
Ne zna se tačno kada je ovaj vandalizam počinjen, a opštećenja na crkvi primetio je 5. avgusta jedan od malobrojnih meštana, povratnika u ovo stradalo srpsko selo, koji je o tome telefonom obavestio paroha Srpske crkvene opštine Blagaj Marka Đurića.
Ovo je treći napad na crkvu u Vukovsku, koja je, kao jedan od najstarijih sačuvanih pravoslavnih hramova u ovom delu BiH, proglašena za spomenik kulture. U prvom napadu 2017. pričinjena su manja oštećenja, da bi dve godine kasnije nepoznati počinioci provalili u svetinju i unutra pričinili ogromnu štetu na ikonama i crkvenom inventaru.
- Nažalost, upravo u danima kada se srpski narod seća žrtava hrvatske vojno-policijske akcije "Oluja'', a meštani sela Vukovsko pripremaju crkveno-narodni sabor, koji se tradicionalno organizuje na praznik Svetog velikomučenika Pantelejmona, najstarija pravoslavna bogomolja na Kupreškoj visoravni doživela je novo skrnavljenje - objavljeno je na Fejsbuk profilu SCO Blagaj.
Povodom ovog nemilog događaja oglasio se ministar za ljudska prava i izbeglice u Savetu ministara BiH Miloš Lučić, koji je najavio da će uskoro posetiti povratnike na Kupresu, kako bi im pružio miralnu ali i svaku drugu vrstu podrške.
- Ako vandalima smetaju hramovi i grobovi, šta onda da očekuje srpski živalj na ovim prostorima i kakva se poruka šalje svima koji ovde žive, ali i onima koji žele da se vrate na Kupres. Bezbednost povratnika i njihove imovine je njihovo osnovno ljudsko pravo i nadležni moraju da ih adekvatno zaštite. Skrnavljenje pravoslavnih hramova je napad na srpsku duhovnost i tradiciju i šalje lošu i tešku poruku srpskim povratnicima da u Kupresu nema mesta za njih.
Ponovni napad na crkvu u Vukovsku jeste uznemirio srpsko stanovništvo, ne samo u Vukovsku, u koje se vratilo dvadesetak predratnih stanovnika, već i na celoj Kupreškoj visoravni ali istine radi treba reći da u proteklih 25 godina, koliko je prošlo od rata, među Srbima i Hrvatima nije bilo drugih većih incidenata na nacionalnoj osnovi. Naprotiv, odenosi među dva naroda mogu poslužiti kao dobar primer zajedničkog života.
Do poslednjeg rata opština Kupres, koja je obuhvatala površinu od 620 kilometara, imala je oko 9.000 stanovnika, od čega su Srbi činili većinu od 52 odsto. Pred zajedničkim naletom hrvatske i muslimanske vojske u oktobru i novembru 1994. godine, koji se završio njihovim osvajanjem Kupresa, srpsko stanovništvo iz grada, te sela Vukovsko, Bućovača, Donji i Gornji Malovan, Gornje i Donje Ravno, Rilić, Zanaglina i Begovo Selo izbeglo je prema Banjaluci. Nakon nove ofanzive hrvatske vojske, u septembru 1994. godine, najlepšu krašku visoravan u Evropi napustili su i preostali Srbi, iz Blagaja, Novog Sela, Mrđenovaca, Rastičeva, Barjemovaca, Šemenovaca i Omara.
Po Dejtonskom sporazumu Kupres i većina bivše opštine pripali su Federaciji BiH, odnosno Hrvatima. Srbima je pripao Blagaj, sa još tri sela na severoistočnom delu visoravni, prema Šipovu, površine oko 50 kilometara, od kojih su i oni formirali svoju opštinu. Tako da sad postoje dve opštine sa istim imenom: Kupres u Federaciji BiH i Kupres u Republici Srpskoj.
U srpskom Kupresu živi oko 300 stanovnika. U hrvatsku opštinu vratilo se njih stotinjak. Desetoro iz živi u Kupresu, ostali u Ravnom, Malovanu, Riliću i Vukovsku. Na visoravni je sve manje i Hrvata. Mada ih je na poslednjem popisu, koji je lažiran, upisano skoro 5.000, u Kupresu i okolnim selima ih živi samo oko 1.200. Ostali su otišli u potrazi za lakšim životom. Uglavnom u Hrvatsku ili Nemačku.
Živi se normalno. Srbi svakodnevno idu u kupreške i druge hrvatske kafane, Hrvati dolaze u srpske. Popije se i zapeva, priča se i o ratu, ali nije bilo ni jedne kafanske tuče na međunacionalnoj osnovi. Lovci iz jedne učestvuju u akcijama lovaca iz druge opštine. Meštani iz sela u srpskoj opštini redovno po lekarsku pomoć idu u kupreški Dom zdravlja i puni su reči hvale za ljubaznost kojom ih dočekuju lekari i medicinske sestre.
Obe opštine su siromašne, sa skoro smešnim budžetima. Hrvatska opština Kupres puteve i elektro mrežu prema srpskim selima održava u dobrom stanju. Po nacionalnom ključu, predstavnik Srba redovno zauzima jednu od najviših političkih funkcija u opštini, uglavnom mesto predsednika opštinske vlade.
-Mi živimo, bolje rečeno preživljavamo, od seče šume, turizma i novca koji rodbini donose i šalju naši ljudi iz inostranstva. Trudimo se koliko god možemo, a zbog malog budžeta ne možemo mnogo, da pomognemo Srbima povratnicima. Kupres pusti, potreban mu je svaki Hrvat, ali i svaki Srbin i musliman, koji hoće da živi u njemu. I onda dođu neki klošari, bolesnici i po noći polupaju osamljenu srpsku crkvu. I tako u svet šalju lošu sliku o Kupresu - kaže jedan od najviših opštinskih funkcionera u Kupresu, Hrvat, koji je zamolio da mu ne navodimo ime.
U Drugom svetskom ratu nad Srbima u Vukovsku počinjeni su stravični zločini. Po surovosti i broju žrtava izdvajaju se zločini počinjeni na Borovoj Glavi i kod izvora Tromošnica.
Hrvatske vlasti su pozvale Srbe da na Ilindan 1941. dođu u Kupres, radi prijavljivanja u vojnu evidenciju. Ne sluteći zlo, pozivu se odazvalo i 185 domaćina iz Vukovska. Hrvati su ih povezali žicom, potrpali u kamione i odvezli na Borovu Glavu, gde su ih nad dan ranije iskopanom jamom pobili maljevima, sekirama, krampovima i noževima. Božijom voljom, jedino je Todor Nikić uspeo da pobegne sa gubilišta. Ali mesecima nije smeo da se javi ni svojim najbližim i ispriča im o strašnom pokolju, jer se plašio da mu niko neće poverovati da su komšije Hrvati, tek tako, iz čista mira, zaklale 185 Srba.
Godinu dana kasnije, 27. avgusta 1942. kod izvora Tromošnica, kupreški Hrvati poklali su zbeg civila iz Vukovska u kojem su se nalazila tri muškarca, 13 žena i 35 dece. Uglavnom iz porodica Marković i Katanić. Godinu dana ranije, na Borovoj Glavi, zaklano je 11 Katanića. Od 83 člana te porodice rat je preživelo njih 15.
Milutin (Bogdana) Katanić je imao dve godine. Ruža Đure Katanić dve godine. Mara Đurina tri godine. Jela i Bosa od oca Cvije osam godina, njihov brat Vojo šest godina. Bosa Bogdana Katanić 10 godina. Njena sestra Stana osam. Njihov brat Bogdan osam. I najmlađi Marko dve godine.
Krivo sedi, a pravo besedi
Autor ovog teksta rodom je sa Kupresa. Četiri godine je učestvovao u ratu u BiH, komandujući jedinicama VRS. Kao političar i novinar često kritikuje zvaničnu Hrvatsku. Objavio je osam knjiga i više stotina tekstova o ratnim događanjima i hrvatskim zločinima nad srpskim narodom. Iako često odlazi u Kupres u protekle dve decenije nije doživeo ni jednu jedinu neprijatnost. Naprotiv, uvek je nailazio na ljubaznost kupreških Hrvata, od običnog sveta do vodećih opštinskih političara.