ZAJEČAR: Mesto gde se spajaju istorijsko nasleđe sa bogatom kulturnom scenom i prirodnim blagodetima
Da bismo shvatili gde je Zaječar danas, a naročito koji je plan za sutra, moramo da pođemo od juče. Zaječar je grad prebogate istorije, koja seže od drevnih paganskih plemena, preko Starih Rimljana, Starih Slovena, Srba, Turaka i Nemaca, što je sve kolektivno dovelo do onoga što zapravo čini Zaječar danas - a to je izuzetno kulturno-istorijsko bogatstvo, patriotizam, gostoljubivost, dobra hrana, fantastično pivo i specifičan šarm, prepoznatljiv za istočnu Srbiju. Ono što možemo da očekujemo od Zaječara sutra jeste da sačuva sve ono što je on danas, jer je upravo to ono što ga čini toliko savršenim.
Zaječar je gradsko naselje i administrativno sedište Zaječara i Zaječarskog upravnog okruga u istočnoj Srbiji. Prema popisu stanovništva iz 2022. godine, u naselju je živelo 32.448 stanovnika, dok je prema popisu iz 2011. godine bilo 38.165 stanovnika, što ga čini najvećim naseljem u Timočkoj Krajini po broju stanovnika. Gradonačelnik grada Zaječara je Boško Ničić.
ŠABAČKA TVRĐAVA: Simbol grada, čuvar tradicije i spomenik kulture
ZELENO SRCE SRBIJE OD PROŠLOSTI DO DANAŠNJICE: Vodimo vas kroz najatraktivnije turističke motive ovog prostora (FOTO)
MIONIČKI KRAJ ČUVA HEROJSKO NASLEĐE NAŠEG VELIKOG VOJVODE: Otvaramo vrata rodne kuće Živojina Mišića - iza sebe ostavio časno ime i još ponešto (FOTO)
U Zaječaru se nalazi nekoliko osnovnih i srednjih škola, kao i Viša škola za menadžment i Fakultet za menadžment Megatrend univerziteta, koji je prvi privatni fakultet osnovan u Srbiji. Zaječarska Gimnazija je jedna od najstarijih škola tog tipa u Srbiji, osnovana 1836. godine, što je čini drugom najstarijom gimnazijom u Srbiji nakon Kragujevačke gimnazije. Grad je takođe poznat po muzičkom rok festivalu "Zaječarska gitarijada", koji traje više od 50 godina, kao i festivalu "Zalet" posvećenom savremenoj umetnosti.
U Zaječaru se nalaze neke značajne institucije i organizacije, kao što su Istorijski arhiv "Timočka krajina" Zaječar, Zaječarska pivara i Zaječarsko čitalište.
Legenda o imenu
Što se tiče etimologije imena Zaječara, postoje nekoliko legendi. Prema jednoj legendi, grad je dobio ime zbog velikog broja zečeva koji su nekada obitavali u okolini, dok se prema drugoj veruje da je ime nastalo od reči "zajec", što znači "zec" na timočkom dijalektu, te da je grad nazvan po čuvaru zečeva iz vidinskog sandžaka. Druga priča govori o turskom komandantu Said Ašar paši, koji je sagradio naselje na ušću Crnog i Belog Timoka, gde je podigao i imanje, naselivši ga stanovništvom iz Bugarske i Vlasima. Veruje se da je od njegovog imena nastao naziv Zaječara. Legende o nastanku imena Zaječara i dalje su deo usmene tradicije u ovom delu Srbije i čine važan deo nematerijalnog kulturnog nasleđa koje se prenosi s kolena na koleno.
Istorija stanovništva
Najstariji poznati stanovnici ovog područja bili su plemensko društvo poznato kao Tribali. Nakon njih, pominju se Mezi, a u dolini Timoka spominju se i Timahi, iako o njima nema puno sačuvanih podataka.
Naseljeni Sloveni nazvali su se Timočani i prve direktno potvrđene vesti o njima datiraju iz 818. godine. Tada su već bili prepoznati kao formirana slovenska grupa, a iste godine su se odmetnuli od Bugara. Tek mnogo kasnije, 1466. godine, prvi put se spominje grad Zaječar u turskom tefteru koji je povezan sa stanovništvom Vidinskog pašaluka. Od XVI do XVIII veka ima vrlo malo sačuvanih podataka o ovom naselju. Godine 1806. stvoreni su povoljni uslovi za podizanje ustanka u ovim krajevima, a vođa Karađorđe odobrio je hajduku Veljku Petroviću, knezu Milisavu i popu Radosavu da s Timočanima i Crnorečanima dignu ustanak. Nakon niza uspešnih bitaka, veći deo Krajine i Zaječara oslobođen je. Međutim, Prvi srpski ustanak doživeo je krizu i propast, što je imalo teške posledice i u ovim krajevima. Konačno, 1833. godine, ovaj kraj je oslobođen i pripojen Srbiji. Naziv "Zaječar" verovatno je turskog porekla, a prema nekim pretpostavkama potiče od imena Said-Asir paše, koji je vodio svoju vojsku u dolini Timoka tokom godina koje su bile krizne za srpsku despotovinu.
Kulturno-istorijsko nasleđe
Grad Zaječar se može pohvaliti bogatim kulturno-istorijskim nasleđem. Jedan od najvećih spomenika kulture u ovom području je arheološki lokalitet Felix Romuliana, koji potiče iz doba rimskog cara Gaja Galerija Valerija Maksimijana. Prostire se na 6,5 hektara i okružen je odbrambenim bedemima sa 20 kula. Unutar ovog lokaliteta nalazi se gradska palata koja obuhvata vestibilime, atrijume, terme, podne mozaike, mermernu oplatu i skulpture. Ova impozantna istorijska lokacija je od 2007. godine uvrštena na UNESCO-v spisak svetske kulturne baštine, što svedoči o njenom velikom značaju.
Nedaleko od Zaječara nalazi se i manastir Suvodol, povezan sa knezom Lazarom, značajnom figurom iz srpske istorije. Pored toga, grad ima i Pozorište Zoran Radmilović, nazvano po jednom od najvećih srpskih glumaca, gde se održavaju različite kulturno-umetničke manifestacije. Gitarijada je takođe jedan od posebnih događaja u gradu, posvećena negovanju rok muzike, koja svake godine okuplja poznate izvođače.
Osim bogate kulturne scene, opština Zaječar ima i značajan prirodni potencijal. Kompleks Gamzigradske banje predstavlja osnovni prirodni resurs. Banja je poznata po svojim termomineralnim vodama koje potiču iz pet izvora, sa temperaturama od 32,4°C do 42°C, dok se pored toga u banji može pronaći i izvor pijaće vode temperature od 17°C. Ove termomineralne vode su već istražene i dokazano je njihovo lekovito dejstvo u tretmanu različitih zdravstvenih stanja.
Projekat je finansiran iz budžeta Grada Zaječara. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.