Saudijska Arabija okrenula leđa talibanima: Stvara se savez koji niko nije očekivao!
Talibani imaju novog saveznika - Iran
Kada su talibani vladali Avganistanom između 1996. i 2001. godine, Saudijska Arabija je bila jedna od samo tri države koje su priznale njihovu vladu. Osim nje to su učinili još samo Pakistan i Ujedinjeni Arapski Emirati. Međutim - stvari su se promenile.
NESTALA STUDENTKINJA (21) Posle proslave rođendana nije viđena, policija UPUTILA APEL!
ZAŠTO SPUTNJIK V I SINOFARM JOŠ UVEK NISU ODOBRENI U EU: Šta je to "tekuća revizija" kojom se EMA pravda?
POLICIJSKI ČAS U GRČKOJ: Evo u kojim delovima zemlje su POOŠTRENE MERE protiv korona virusa
Saudijska Arabija je tada godinama održavala intenzivne odnose s talibanima. Ona je u Pakistanu finansirala verske škole, takozvane medrese, iz kojih su regrutovane bezbrojne pristalice talibanskog pokreta, kako u Pakistanu tako i u Avganistanu. Doduše, učenje iz medresa o sunitskom islamu razlikuje se delomično od državne saudijske religije vehabizma. Ali zajedničko im je ultrakonzervativno tumačenje islamskih pisanih izvora.
U 80-im godinama prošlog veka – kada su u Avganistan umarširale sovjetske jedince – Saudijska Arabija je podržavala borbu verski motivisanih avganistanskih ratnika mudžahedina protiv Sovjetskog Saveza. Tu je Saudijska Arabija sarađivala sa Sjedinjenim Američkim Državama i Pakistanom. Dok su SAD želele da suzbiju širenje komunizma u Avganistanu, Saudijci su želeli da brane islam. Procenjuje se da su obe zemlje na taj rat potrošile po četiri milijarde dolara.
Nakon povlačenja sovjetske vojske i za vreme građanskog rata koji je potom izbio 90-ih godina, Saudijska Arabija je, prvenstveno u finansijskom smislu, postala jedna od najvažnijih saveznica talibana koji su nastali iz mudžahedina. Osim toga, UN je optužio Saudijsku Arabiju za isporuku oružja talibanima uprkos međunarodnom embargu.
Ali ta podrška je naglo okončana nakon napada od 11. septembra 2001. Toga su dana pripadnici terorističke organizacije Al-Kaide napali više ciljeva u SAD-u. U samoubilačkim napadima ubijeno je više od 3.000 ljudi. Pritisak iz Vašingtona je naveo vladu u Rijadu da prekine veze s talibanima, budući da su oni davali utočište Al-Kaidi. Ali na nižim nivoima je i dalje postojala povezanost između državnih, verskih i privatnih faktora.
Danas se Saudijska Arabija distancira od svojih bivših partnera. Čak je odustala od posredničke uloge u pregovorima između talibana i smenjene avganistanske vlade. Tu je ulogu u međuvremenu preuzeo Katar.
Nakon što su talibani sredinom avgusta osvojili Kabul, saudijsko Ministarstvo spoljnih poslova je objavilo: "Kraljevstvo stoji iza odluka koje donosi avganistanski narod." To drugim rečima znači da se Saudijska Arabija više ne želi kao pre mešati u unutarnju avganistansku politiku. Ali i da više neće uticati na talibane po želji zapadnih partnera.
I stvarno, malo toga govori u prilog oživljavanju nekadašnjeg saudijskog uticaja na talibane. Rijad je naime saveznik SAD-a, prema kojem talibani imaju vrlo distancirani odnos. Osim toga, tu su i mere modernizacije koje u zadnje vreme sprovodi prestolonaslednik Mohamed bin Salman. Njegova ideja o barem delomično liberalnoj i otvorenoj Saudijskoj Arabiji nije u skladu s podržavanjem islamističkih ekstremista u drugim zemljama.
Talibani su danas znatno bliskiji s jednom drugom državom: s Iranom. I to bez obzira na verske razlike: Iran se smatra šijitskom državom dok su talibani sunitski pokret. Još prošle godine je politolog Vinaj Kaura iz trusta mozgova The Middle East iz Vašingtona upozorio: - Taj novi razvoj je u jakom kontrastu prema eri bivšeg talibanskog režima koji je podršavala Saudijska Arabija, zakleti protivnik Irana.