SRPSKA EPARHIJA U MAKEDONIJI? Nove ideje o Ohridskoj arhiepiskopiji i njenoj autokefalnosti
Uz to, dva ili tri srednjovekovna manastira na tlu današnje Severne Makedonije trebalo bi da dobiju status "stavropigijalnih". To znači da bi bili izuzeti iz eparhija MPC, na čijem prostoru se nalaze, a njima bi upravljao direktno - srpski patrijarh.
Ovakvu pregovaračku platformu Srpske patrijaršije zastupa profesor Pravnog fakulteta u Kragujevcu Zoran Čvorović, uoči dijaloga koji će dvojica crkvenih poglavara - patrijarh Porfirije i arhiepiskop Stefan, zajedno sa sinodima SPC i MPC, otvoriti na temu nerešenih administrativnih pitanja, koji će prethoditi formalnom proglašenju autokefalnosti pravoslavne crkve u Makedoniji.
MAKEDONCIMA POTREBAN POSEBAN AKT SRPSKE PATRIJARŠIJE: Uprkos blagoslovu SPC, moraće još da sačekaju na punu samostalnost
"POZDRAVLJAMO ODLUKU SPC" Vučić i Pendarovski se sastali u Davosu
SPC UNELA NOVE SVECE U KALENDAR: Decu i episkope koji su nastradali u NDH crkva će proslavti na OVE datume
U Severnoj Makedoniji sačuvano je oko 50 srpskih srednjovekovnih zadužbina ktitora iz dinastije Nemanjića, kao i drugih oblasnih velmoža. Procenjuje se da je broj svetinja u ovoj zemlji bio oko 800, ali je većina stradala tokom proteklih vekova. Najpoznatije su zadužbina kralja Milutina u Starom Nagoričinu, Matejče, čiji je ktitor car Uroš, Lesnovo, Crkva u LJubotenu...
Još od prve najave da će iz beogradske patrijaršije krenuti glas o priznavanju MPC, nezvanično se govori i o potrebi da se zaštite interesi Srba i vernika SPC, i to kroz neki vid budućeg prisustva SPC na teritoriji južnog suseda. Osnivanje eparhije SPC u Severnoj Makedoniji, kako objašnjavaju poznavaoci crkvenog prava i međucrkvenih odnosa, ne bi bio nikakav presedan ili netipičan ustupak.
Na isti način, SPC je prisutna u Rumuniji, gde postoji njena Eparhija temišvarska, iako Rumunska pravoslavna crkva ima punu samostalnost. Takođe, i patrijaršija iz Bukurešta u Srbiji ima svoju episkopiju "Dakija feliks", čije je administrativno sedište u Vršcu. SPC je, u nešto drugačijoj formi, prisutna i na području Ruske pravoslavne crkve, budući da u Moskvi deluje Podvorje SPC, koje čini celinu sa Hramom Svetih apostola Petra i Pavla, u kome se redovno održavaju bogosluženja. Identično Podvorje Moskovska patrijaršija ima u Beogradu, na Tašmajdanu.
- Osnivanjem eparhije SPC u Makedoniji Srbi iz ove države dobili bi mogućnost da verske potrebe zadovoljavaju u matičnoj crkvi. To bi puno značilo na polju njihove duhovnosti, ali i kulture i prosvete. Makedonska crkva time bi izrazila zahvalnost SPC na blagonaklonom stavu i prihvatanju njihove samostalnosti - kažu iz SPC.
Srbi iz Severne Makedonije unapred se raduju ovakvom sledu događaja, ali i opominju da je krajnje vreme da u punoj meri ostvare prava koja im pripadaju.
Predsednik Demokratske partije Srba i poslanik u Sobranju Ivan Stoilković ističe da je Srpska crkva, proglašavajući autokefalnost MPC bez ikakvih uslova, posebno po pitanju imena, pokazala da se ni na koji način ne ubraja u uništitelje makedonskog naroda i države, već naprotiv.
- Rešavanje raskola predstavlja dobar, temeljni zalog za budućnost i odnose između dva naroda i dve države. Zato srpski narod u Severnoj Makedoniji očekuje da će problem slobode veroispovesti, koji je država do sada ignorisala, kao i očuvanja srpskog crkvenog i kulturno-istorijskog nasleđa, biti rešeni na odgovarajući način - kaže Stoilković.
PITANJA INTEGRACIJA I VERNIKA
Nezaobilazna tema budućih razgovora između SPC i MPC biće i način integracije Pravoslavne ohridske arhiepiskopije, koja je pod arhiepiskopom Jovanom (Vraniškovskim) uz nebrojene muke od 2005. godine delovala po okriljem SPC, kao jedina kanonska pravoslavna crkva u Makedoniji. To će podrazumevati uključivanje njenih eparhija, vladika i klira u novu autokefalnu crkvu, uz posebnu brigu za vernike, koji su tokom dve decenije često bili na meti progona i diskriminacije.