Sveti Sava i Hilandar: Temelj srpske duhovnosti i crkvene samostalnosti
Hilandar, takođe poznat i kao Helandar, je srpski pravoslavni muški manastir na Svetoj Gori, odnosno Atosu, koji postoji više od hiljadu godina
Manastir je osnovao Sveti Sava, prvi srpski arhiepiskop, koji je postao monah na Atosu 1191. godine. Hilandar se nalazi u severnom delu Svete Gore, na trećem kraku poluostrva Halkidiki, u severnoj Grčkoj, udaljen oko 2,5 km od Egejskog mora.
Hilandar zauzima četvrto mesto u hijerarhiji svetogorskih manastira po značaju. Izvana, manastir izgleda kao srednjovekovno utvrđenje sa bedemima visokim i do 30 metara, dok spoljašnji zidovi imaju dužinu oko 140 metara i okružuju površinu od oko 75 metara širine.
Utvrđenje je bilo neophodno zbog čestih napada gusara i raznih neprijatelja tokom vekova. Neki smatraju Hilandar i jednim od prvih univerziteta u obliku preteče, odnosno prvim srpskim univerzitetom.
Osnivanje i obnova Hilandara vezuju se za Svetog Savu i njegovog oca, velikog župana Stefana Nemanje (u monaštvu Simeona). Stefan Nemanja i njegov sin Sava obnovili su manastir 1198. godine, a Stefan Nemanja je u Hilandaru i preminuo 1199. godine. Tokom narednih vekova, značajne obnove i utvrđenja manastira izvršio je kralj Stefan Uroš I, kao i kralj Milutin, koji je oko 1320. godine podigao novu crkvu Vavedenja Bogorodice.
Za vreme cara Dušana i njegove vlasti, Svetа Gora i Hilandar doživeli su svoj najveći procvat. Kroz vekove, tokom turske vlasti, manastir su pomagali ruski carevi, moldački kneževi, kao i srpski patrijarsi iz Peći.
Značaj Svetog Save
Značaj Svetog Save u Hilandaru je neprocenjiv. Kao osnivač i prvi srpski arhiepiskop, on je postavio temelje srpske crkve i duhovnosti, a Hilandar je postao srpski duhovni i kulturni centar na Svetoj Gori. Sveti Sava je u Hilandaru ne samo živeo i podvizavao se, već je i kroz njega Srbima sačuvao i ojačao crkvenu samostalnost i identitet.
Hilandar je kroz vekove bio sigurno utočište srpskog naroda, a danas čuva najbogatiju kolekciju srednjovekovnih rukopisa, ikona i fresaka srpske kulture. Manastir je 1988. godine uvršten, zajedno sa ostalih 19 svetogorskih manastira, na UNESCO listu svetske baštine kao deo spomenika srednjeg veka na Atosu.
Zbog značaja i sve veće brige za zdravlje monaške zajednice i poklonika, 2015. godine osnovano je Hilandarsko lekarsko društvo koje pruža medicinsku podršku manastirskoj porodici i hodočasnicima.
Projekat je finansiran od strane Minsitarstva informisanja i telekomunikacija. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
