Potvrđena Sofijina smrt - Napustila nas je jedna od najvećih
Preminula jedna od najznačajnijih kompozitora klasične muzike druge polovine XX veka.
Sofija Gubajdulina, jedna od najznačajnijih kompozitora savremene klasične muzike, preminula je u 93. godini u svom domu u gradiću Apenu, u blizini Hamburga, gde je živela od 1992. godine. Vest o njenoj smrti objavio je "Interfaks".
Uz Alfreda Šnitkea, Edisona Denisova, Arvo Perta i ubraja se u najznačajnije kompozitore klasične muzike druge polovine XX veka.
Gubajdulina je rođena 24. oktobra 1931. godine u Čistopolu, u tadašnjem Sovjetskom Savezu. Nakon što je završila Kazanjski konzervatorijum, nastavila je studije na Moskovskoj konzervatorijumu, gde se usavršavala u kompoziciji. Iako je bila jedna od vodećih ličnosti sovjetske muzike, njena muzika često je nailazila na osude i cenzuru zbog odstupanja od zvaničnih muzičkih normi. Kao rezultat toga, bila je stavljena na tzv. "crnu listu", što joj je godinama onemogućavalo nastupe na radiju i televiziji.
Vođena idealom da izađe iz okvira sovjetskog poretka i upozna svet s one strane "gvozdene zavese", Gubajdulina se suočavala s brojnim preprekama – kao žena u profesiji kojom dominiraju muškarci, vernica u ateističkom Sovjetskom Savezu, osoba mešovitog tatarsko-ruskog porekla , kao i umetnica koja se priklanjala nekonformističkim, partizanskim grupama. Provela je decenije boreći se protiv stigmatizacije i umetničkog ugnjetavanja.
Njena muzika, često mračna, ali istovremeno i uzvišena, odbacivala je rigidne forme i pravila koja je nametao sovjetski kulturni aparat. Odbijajući da se povinuje socrealističkim kanonima, bila je stavljena na "crnu listu", što joj je godinama onemogućavalo pristup javnim nastupima i medijima.
Ipak, njen talenat i istrajnost probili su granice cenzure. Ključni trenutak u njenoj međunarodnoj karijeri dogodio se 1981. godine kada je violinista Gidon Kremer izveo njen koncert za violinu Offertorium. Ova izvedba donela joj je priznanje širom Evrope i otvorila vrata ka globalnoj sceni. Ubrzo nakon toga, njena dela naručivali su i izvodili renomirani muzičari poput An-Sofi Miter, Mstislava Rostropoviča i Emanuela Paju.
Za njom su ostala velika dela
Gubajdulina je komponovala više od stotinu simfonijskih i kamernih dela, a njena muzika korišćena je i u filmskoj umetnosti. Publika u Rusiji posebno je pamti po muzičkim kompozicijama za filmove "Vertikala" i "Krojcerova sonata", kao i za animirane filmove Maogli i Mačka koja je šetala sama.
Njeno stvaralaštvo prožeto je dubokom duhovnošću i eksperimentalnim istraživanjem zvuka. Kritičari su je često nazivali "najvećim mistikom savremene klasične muzike", a njeni radovi su neizostavni deo repertoara evropskih muzičkih festivala.
