Zašto se baš na Vidovdan menja sudbina Srbije? Evo šta se kroz vekove događalo na ovaj praznik
Iako ima crkveni karakter, ovaj dan prevazilazi verske okvire – vekovima je bio simbol ključnih političkih, državnih i istorijskih prekretnica.
Vidovdan, koji se u crkvenom kalendaru obeležava 28. juna, jedan je od najznačajnijih datuma u srpskoj istoriji i kolektivnom pamćenju.
Iako ima crkveni karakter, ovaj dan prevazilazi verske okvire – vekovima je bio simbol ključnih političkih, državnih i istorijskih prekretnica.
Bez obzira na vremensku distancu, Vidovdan ostaje snažan simbol istorijskog identiteta i trenutaka u kojima su se odlučivale sudbine naroda.
Od Kosovskog boja do savremenih političkih događaja, 28. jun neprekidno se javlja kao dan kada se prošlost prelama u budućnost.
Kosovski boj – početak mita
Najdublji sloj značenja Vidovdana potiče iz 1389. godine, kada su se na Kosovu polju sukobile vojske kneza Lazara i sultana Murata.
Iako ishod bitke nikada nije potpuno razjašnjen, u narodnoj svesti ostala je kao moralna pobeda i simbol žrtve za slobodu.
Legenda o Milošu Obiliću i junaštvu srpskih ratnika prenošena je kroz vekove, sačuvana u epskoj poeziji i književnosti.
Sarajevski atentat i početak Prvog svetskog rata
Više od pet vekova kasnije, na isti datum – 28. juna 1914. – Gavrilo Princip je u Sarajevu izvršio atentat na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda.
Taj događaj poslužio je kao neposredan povod za izbijanje Prvog svetskog rata. Srbija je odbacila odgovornost, ali su usledili ultimatum i objava rata.
Tokom tog sukoba, Srbija je izgubila više od milion ljudi.
Versajski mir i međunarodno priznanje
Pet godina kasnije, upravo na Vidovdan 1919. godine, potpisan je mirovni ugovor u Versaju, kojim je rat i zvanično završen.
Tim dokumentom potvrđeno je i međunarodno priznanje novih državnih granica, među njima i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
Vidovdanski ustav – temelj nove države
Dve godine potom, 28. juna 1921, usvojen je prvi ustav nove države – poznat kao Vidovdanski ustav.
Tim aktom, Kraljevina SHS definisana je kao ustavna parlamentarna monarhija pod dinastijom Karađorđević.
Političke prekretnice novijeg doba
I u savremenoj istoriji, Vidovdan ostaje dan važnih političkih trenutaka.
Tog datuma 1989. godine, Slobodan Milošević je na Gazimestanu održao svoj čuveni govor povodom 600-godišnjice Kosovskog boja, što je kasnije imalo dalekosežne posledice.
Dvanaest godina kasnije, na isti dan 2001, izručen je Haškom tribunalu – događaj koji je obeležio kraj jedne epohe u srpskoj politici.
