Đinđić u početku nije bio glavna meta Zemunaca, već ova 3 političara: Pred atentat imali plan da ubiju ove ključne ljude, a zbog ovoga su promenili plan
Iza atentata na Đinđića krije se tajna promena plana i nepoznate političke veze koje su preoblikovale sudbinu Srbije.
Atentat na premijera Srbije Zorana Đinđića, izvršen 12. marta 2003. godine ispred zgrade Vlade Srbije, predstavljao je prelomni trenutak u savremenoj srpskoj istoriji. Đinđić, lider Demokratske stranke (DS) i simbol reformskog i proevropskog kursa, ubijen je hicem iz snajpera koji je ispalio Zvezdan Jovanović, pripadnik Jedinice za specijalne operacije (JSO), uz organizaciju i logističku podršku Zemunskog klana.
Istraga i suđenja pokazala su da je atentat imao i političku i kriminalnu pozadinu, jer je Đinđić bio prepreka interesima organizovanog kriminala i delova bezbednosnih struktura koji su se opirali reformama. Nakon ubistva, država je odgovorila opsežnom akcijom "Sablja", u kojoj su uhapšeni brojni pripadnici Zemunskog klana, kao i pojedinci iz bezbednosnog aparata.
Planovi Zemunskog klana i odustajanje od trojice političara
Bivši načelnik Uprave kriminalističke policije, Mile Novaković, koji je bio jedan od ključnih aktera akcije "Sablja", kasnije je izneo tvrdnje da atentat na Đinđića nije bio prvobitni plan Zemunskog klana. Prema njegovim rečima, kriminalna grupa je u početku planirala da likvidira trojicu političara – Čedomira Jovanovića, Gorana Svilanovića i Vladimira „Bebu” Popovića.
Međutim, kako je Novaković naveo, od te ideje su odustali jer su procenili da "niko neće plakati za njima", odnosno da njihova smrt ne bi izazvala širi društveni i politički potres. Umesto toga, odlučili su da atentat usmere na Đinđića, koji je u to vreme bio centralna figura reformskog tabora i simbol promena u Srbiji. Na taj način bi, kako se navodi, udarili u samu srž reformističke politike i izazvali destabilizaciju države.
Politička pozadina i veze sa suprotnom strujom
Novaković je takođe isticao da je Zemunski klan u to vreme bio snažno povezan sa suprotnom političkom strujom u Srbiji – onom koja je bila protiv Đinđićeve proevropske i reformističke politike. Prema njegovim tvrdnjama, pojedini pripadnici klana imali su kontakte sa ljudima iz okruženja tadašnjeg predsednika Vojislava Koštunice i Demokratske stranke Srbije (DSS), što im je pružalo osećaj političke zaštite i sigurnosti.
Ta povezanost između kriminalnih struktura i određenih političkih krugova bila je, po njegovim rečima, ključna za jačanje Zemunskog klana i njegovu moć u godinama koje su prethodile atentatu.
U to vreme, politička scena Srbije bila je duboko podeljena. Đinđić i Demokratska stranka predvodili su reformski blok koji je zagovarao evropske integracije, saradnju sa Haškim tribunalom i suzbijanje korupcije.
Nasuprot njima, DSS i deo konzervativnog spektra predstavljali su političku opciju koja se protivila brzom reformskom tempu i Đinđićevim metodama. U takvom ambijentu, Zemunski klan je našao prostor da se poveže sa političkim strukturama koje su bile protiv premijera i njegovih saradnika.
Političari na meti i njihova uloga
Čedomir Jovanović, potpredsednik Demokratske stranke i blizak Đinđićev saradnik, bio je jedan od najistaknutijih predstavnika reformskog krila. Goran Svilanović, tada ministar spoljnih poslova, pripadao je liberalnoj orijentaciji i bio je važan činilac u spoljnoj politici Srbije i Crne Gore. Vladimir "Beba" Popović, šef Vladinog Biroa za odnose s javnošću, bio je Đinđićev poverenik i čovek zadužen za javnu komunikaciju reformskog projekta.
Njih trojica predstavljali su ideološko jezgro Đinđićevog tima, ali i ličnosti koje su izazivale snažne reakcije kod protivnika reformi. Upravo zato su se, prema tvrdnjama Novakovića, našli na listi potencijalnih meta Zemunskog klana.
Potvrđene činjenice i spekulacije
Dok je nesporno dokazano da je Zemunski klan organizovao i izvršio atentat na Đinđića, mnogi detalji o prethodnim planovima i političkoj pozadini ostali su u sferi svedočenja i interpretacija. Tvrdnja da su Jovanović, Svilanović i Popović prvobitno bili planirane mete nije zvanično potvrđena sudskim presudama, ali je u više navrata izneta u javnost kroz izjave Mile Novakovića.
Isto tako, iako postoje brojni pokazatelji o kontaktima između kriminalnih grupa i pojedinih političkih struktura, nikada nije javno dokazano da je neka politička stranka direktno stajala iza atentata.
Uprkos tome, istorijska slika tog perioda jasno pokazuje da je atentat na Zorana Đinđića bio više od kriminalnog čina – bio je udar na reformsku ideju, pokušaj da se Srbija vrati u stanje političke paralize i straha. "Sablja" je privremeno razbila taj sistem, ali mnoga pitanja o povezanosti politike, bezbednosnih struktura i organizovanog kriminala ostala su otvorena i danas.
