Haški tribunal se predomislio! Činjenice o operaciji "Oluja" o kojima se malo priča

Ovaj egzodus preko 200.000 Srba iz Krajine, uz više hiljada mrtvih, ostaje upamćen u istoriji kao najveće etničko čišćenje na tlu Evrope od Drugog svetskog rata. Hiljade kuća i srpskih crkava je spaljeno do temelja. Manje od 10% proteranog stanovništva se vratilo na svoje zemljište.

Godinama nakon svršetka rata usled pritiska međunarodne zajednice i dokumentovanih zločina, Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (ICTY) podiže optužnice protiv hrvatskih generala Ante Gotovine, Mladena Markača i Ivana Čermaka. Bili su optuženi za zajednički kriminalni poduhvat, prisilno raseljavanje stanovništva, zatiranje imovine i verskih objekata, i više ubistava nedužnih civila.

Zbog podizanja optužnice 2001. godine, Ante Gotovina je pobegao i više godina proveo u bekstvu, što je znatno usporilo početak suđenja. Hrvatska vlada je u više navrata tvrdila da "ne zna gde se nalazi", što je izazvalo veliko nezadovoljstvo među žrtvama ovih zločina i njihovim porodicama, ali i međunarodne zajednice.

Gotovina je uhapšen 2005. godine u Španiji, na Kanarskim ostrvima, zahvaljujući međunarodnoj poternici i saradnji španske policije sa Interpolom. Njegovo hapšenje tada je bilo uslov za nastavak pregovora Hrvatske sa Evropskom unijom.

Suđenje Gotovini, Markaču i Čermaku počelo je 2008. godine u Hagu. Tužilaštvo je tvrdilo da su generali delovali u skladu sa planom političkog i vojnog vrha Hrvatske – na čelu sa predsednikom Franjom Tuđmanom – da Srbi više nikada ne žive u Hrvatskoj. Glavne tačke optužnice sadržale su nelegalno granatiranje Knina, Benkovaca, nasilje nad civilima i prisilno uklanjanje srpskog stanovništva.

U aprilu 2011. godine Haški tribunal doneo je presudu koja je po prvi put dala osećaj pravde srpskim žrtvama. Ante Gotovina osuđen je na 24 godine zatvora, Markač na 18, a Čermak je oslobođen usled manjka dokaza.

Međutim, samo godinu dana kasnije, u novembru 2012. godine, Apelaciono veće Haškog tribunala oslobađa Gotovinu i Markača svih optužbi. Ovo čini pod dokazima da "nema dokaza da je grad Knin protivzakonito granatiran, kao i da, dok se pojedinačni zločini jesu desili, nema dokaza za povezanost sa naredbama državnog vrha Hrvatske.

Svakog 5. avgusta, na dan kada je Hrvatska vojska tokom Oluje ušla u Knin, slavi se "Dan pobjede i domovinske zahvalnosti". U Srbiji i Republici Srpskoj obeležava se pomen na sve stradale i prognane Srbe. Čak 30 godina nakon zločina niko nije odgovarao. Srpske žrtve, od kojih skoro svi preživeli žive u izgnanstvu van svojih domova, nikad nisu dobile pravdu. 

Današnje generacije Srba postavljaju pitanje: Ako Oluja nije bila zločin - zašto su domovi naših predaka u Krajini oteti?

Autor: Ognjen Petrović