Jedan cvet na Vidovdan otkriva ishod vašeg ljubavnog života: Ovo svaka Srpkinja mora da zna
Osim legendarnih svojstava dobro je znati i one dublje simbolične dimenzije ove biljke.
Vidovdan, koji se u crkvenom kalendaru obeležava 28. juna, jedan je od najznačajnijih datuma u srpskoj istoriji i kolektivnom pamćenju.
Iako ima crkveni karakter, ovaj dan prevazilazi verske okvire – vekovima je bio simbol ključnih političkih, državnih i istorijskih prekretnica.
Najdublji sloj značenja Vidovdana potiče iz 1389. godine, kada su se na Kosovu polju sukobile vojske kneza Lazara i sultana Murata. Iako ishod bitke nikada nije potpuno razjašnjen, u narodnoj svesti ostala je kao moralna pobeda i simbol žrtve za slobodu.
Legenda o Milošu Obiliću i junaštvu srpskih ratnika prenošena je kroz vekove, sačuvana u epskoj poeziji i književnosti.
Današnji praznik je dobar je povod da se prisetimo jedne biljke koja simbolizuje stradanje srpskog naroda.
Svaki pomen cveta crvenog kosovskog božura (Paeonia peregrina) asocira uglavnom na Kosovski boj i prolivenu krv kosovskih junaka, zbog čega je, kako se veruje, dobio crvenu boju, od te daleke 1389. godine 28. juna.
Božuri su crveno cveće natopljeno junačkom krvlju, kaže legenda. Od tada je božur za Srbe više od cveta.
Predanje kaže da božur nigde nije tako intenzivno crven, kao onaj koji cveta na Kosovu, na Gazimestanu, poprištu Kosovske bitke.
Malo je poznato, međutim, da ovaj purpurni, kao krv crveni cvet sa znatno manje latica od onih nama poznatih, baštenskih, i ogromnim žutim prašnicima, cveta još, u Rumuniji, u Vlaškoj niziji, na nekoliko desetina kilometara od Dunava – na polju Rovine.
U bici koju su tu 17. maja 1395. godine vodili čuveni vlaški vojvoda Mirča Stariji i turska vojska koju je predvodio sultan Bajazit Prvi poginuo je junak srpskih epskih pesama, legendarni Kraljević Marko.
Prema verovanju u Srba, cvetovi božura su isključivo bili bele boje sve do bitke na Kosovu, kada su iz zemlje natopljene krvlju kosovskih junaka nikli crveni božuri.
Osim što štiti porodicu i decu od negativne energije, za ovaj cvet se vezuje simbolika u ljubavnoj magiji.
Veruje se da koren božura privlači sreću. Takođe, božur čuva i dom od zla. Ako devojka čezne za nekim mladićem treba samo da se zakiti božurom i to će odmah privući pažnju željenog mladića.
Na planini Maljenik iznad sela Krivi Vir i izvora Crnog Timoka, na 702 metra nadmorske visine raste oko 2.000 jedinki božura u hrastovoj šumi. Meštani ovaj božur nazivaju – kosovski.
